روزنامه ابتکار
1396/10/25
حیدرالعبادی یا نور المالکی ؛ کدام یک پیروز پارلمان عراق می شوند؟ مچ اندازی انتخاباتی دو نخست وزیر
محمدرضا ستاریبا پایان مهلت ثبت‌نام نامزدهای انتخابات پارلمانی عراق در اواخر هفته گذشته و روشن شدن وضعیت 206 تشکل انتخاباتی و 32 ائتلاف سیاسی در این کشور، میتینگ‌های سیاسی و تبلیغات نامزدها در حالی آغاز به کار کرده است که هنوز اصل برگزاری انتخابات در اردیبهشت ماه سال آینده همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
در این میان چند موضوع مهم در مورد انتخابات آتی وجود دارد که آن را به یکی از سرنوشت سازترین انتخابات عراق در طول 14 سال گذشته تبدیل کرده است. نخستین مساله رقابت‌های حزبی در عراق پس از شکست داعش و چالش همه‌پرسی استقلال در کردستان عراق است. دومین مساله بحث رویارویی حیدرالعبادی نخست وزیر فعلی با نوری المالکی نخست وزیر سابق عراق است که هر چند هر دو حزب الدعوه هستند، اما جریانات اخیر و به خصوص پیوستن عمار حکیم و مقتدی صدر به جناح العبادی، نشان می‌دهد که این رویارویی احتمالاً تنها جنبه انتخاباتی نداشته و فراتر از این مسائل شکل گرفته است.
نکات مهم انتخابات پارلمانی عراق
در همین رابطه دکتر اردشیر پشنگ، پژوهشگر ارشد مسائل عراق در
گفت و گو با «ابتکار» در مورد انتخابات آتی عراق معتقد است: انتخابات عراق یک وضعیت و یک نتیجه پارادوکسیکال را در دل خود دارد. از یک سو نماد دموکراسی و رای مردم است و از سوی دیگر تجربه 14 سال گذشته نشان می‌دهد که از دل دموکراسی و از دل انتخابات پارلمانی نوعی اتحاد، یکپارچگی، هماهنگی و همکاری بین گروه‌های مختلف سیاسی در عراق ایجاد نمی‌شود. اتفاقاً در موسم انتخابات شاهدیم که به نوعی سطح رقابت‌ها بیشتر و متعاقب آن اختلاف‌ها نیز شعله‌ور تر میشود. انتخابات در حقیقت آوردگاهی برای رقابت شانه به شانه و اختلافات جدی میان گروه‌های مختلف است.
در خصوص انتخابات 2018 و اینکه چه اهمیت و چه ویژگی‌های متمایزی را دارد چند نکته وجود دارد. نکته اول اینکه، انتخابات پس از پایان حضور فیزیکی داعش در عراق صورت می‌گیرد و مناطق اهل تسنن عراق هم در آن شرکت می‌کنند. دوم اینکه این انتخابات پس از همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان انجام میشود و تحولات مربوط کرکوک و خود حضور کردها نیز پس از وضعیت و ماجراهای اخیر حائز اهمیت فراوان است. سوم اینکه این انتخابات برای کشورهای فرامنطقه‌ای که با دولت عراق ارتباط نزدیک دارد و برخی دیگر از کشورهای منطقه حائز اهمیت است. از این نظر که آیا سرمایه‌گذاری روی حیدرالعبادی نخست وزیر فعلی عراق و کاندیدای اصلی برای تداوم صدرات وزیران جواب خواهد داد یا خیر؟ به نظر می‌رسد اگر کسی غیر از حیدر العبادی نخست وزیری را به عهده بگیرد، احتمالاً اختلافات بیش از آنچه در حال حاضر مشاهده می‌کنیم نمایان خواهد شد.
همه این عوامل دست به دست هم داده تا انتخابات 2018 یک انتخابات حساس باشد. از سوی دیگر مساله دیگری که باعث شده به باور من اهمیت پارلمان در عراق کاهش پیدا کند، به اختلافات عربی- کردی باز می‌گردد. طی ماه‌های اخیر شاهد بودیم که اکثریت شیعه در عراق با استفاده از اکثریت پارلمانی خود، بسیاری از قوانین و تبصره‌های مختلف قانونی را بدون اجماع بلکه با استفاده از اکثریت علیه کردها استفاده کرده و عملاً از پارلمان به عنوان یک کارت فشار علیه یک گروه سیاسی و هویتی دیگر بهره بردند. به اعتقاد من این موضوع ضربه بسیار جدی به پارلمان در عراق وارد کرده و باعث شده که از این نظر هم حساسیت و دیدگاه خاصی نسبت به انتخابات پارلمانی 2018 عراق شکل بگیرد.
رویارویی دو نخست وزیر
پشنگ در پاسخ به این سوال که شما جریان مالکی و العبادی را چگونه ارزیابی می‌کنید و آیا می‌توان گفت که این دو با وجود هم حزبی بودن اکنون در مقابل یکدیگر قرار گرفته و دارای انشقاق شده‌‌‌اند؟ پاسخ داد: نوری المالکی رهبر حزب الدعوه اسلامی است و حیدر العبادی معاون وی در این حزب است. در اصل علی رغم اینکه حیدر العبادی نخست وزیری عراق را در دست دارد، اما دولت در سایه و به قول رسانه‌های عراقی و منتقدین، گرداننده اصلی پشت صحنه ماجراهای عراق، اعم از مسائل امنیتی و سیاسی شخص نوری المالکی است. همانطور که شاهد بودیم، مالکی زمانی که مجبور به استعفای اجباری شد، آمادگی داشت که حتی شبه کودتا در بغداد برای بقای خود صورت دهد. از دست دادن نخست وزیری برای مالکی مساله‌ای بغرنج بود و در همین راستا به نظر می‌رسد که همچنان به شدت به دنبال رسیدن مجدد به مقام نخست وزیری است. در این میان المالکی حاضر است بنا به فشارهای بین‌المللی و منطقه‌ای که وی را یکی از عوامل افزایش اختلافات و مشکلات در عراق می‌دانند اگر خودش نیز به این مقام نرسید، فرد دیگری که وابستگی به خودش دارد را معرفی کند.
معتقدم که اختلافات العبادی و المالکی بسیار گسترده و جدی بوده و به رغم اینکه هم حزب بوده و سال‌ها در یک جبهه حضور داشتند، اما این اختلافات قابل چشم پوشی نیست. در ائتلاف‌های درون شیعی نیز این مساله خود را نشان داده به طوری که حیدر العبادی مورد حمایت عمار حکیم و جریان صدر است، در حالی که به نظر می‌رسد نوری المالکی علاوه بر بدنه حزب الدعوه، نیروهای حشد الشعبی را نیز به دنبال خود تقریباً دارد. این امر باعث میشود اصلی‌ترین مساله رقابتی در انتخابات آتی برای به دست گرفتن پست نخست وزیر بین این دو جریان باشد.
گزینه مطلوب تهران کدام است؟
این کارشناس مسائل خاورمیانه در مورد اینکه گزینه مطلوب تهران در انتخابات آتی عراق چه کسی یا چه جریانی می‌تواند باشد، توضیح داد: در تهران ما دو ندای مختلف را داریم. یک ندا را اگر دولت و وزارت خارجه در نظر بگیریم، از تداوم نخست وزیر حیدر العبادی استقبال خواهد کرد. اما یک ندای دیگر که سیاست عملیاتی ایران در خاورمیانه از جمله در عراق را در دست دارد، به باور من متمایل به این است که جریان حشد الشعبی به مانند حزب‌الله لبنان از یک نیروی نظامی عملیاتی یک شاخه سیاسی هم ایجاد کرده و تبدیل به وضعیتی شود که حزب‌الله در لبنان دارد. به نظر من تهران سعی خواهد کرد که هر دو مسیر را دنبال کند که رئیس جریان بدر یا ابو مهندس معاون جریان بدر کاندیدای نخست وزیری باشند.
البته چون در بغداد دولتی بر سر کار خواهد آمد که تنها تحت تاثیر دیدگاه‌های منطقه‌ای نبوده و آمریکا نیز در این کشور نظرات خاص خود را دارد، به نظر می‌رسد چنانچه جریان
حشد الشعبی و افرادی همچون ابو مهندس موفق به کسب اکثریت شوند، این اکثریت در دستیابی به پست نخست وزیری با موانع منطقه‌ای از جمله ترکیه و عربستان و موانع بین‌المللی مانند آمریکا و همچنین موانع داخلی مانند کردها و اهل سنت مواجه خواهد شد. به قدرت رسیدن این جریان که به نظرم جریان ایده‌آل ایران خواهد بود، بسیار سخت است، اما در حالت واقع بینانه ایران آمادگی آن را دارد ائتلافی که احتمالاً حیدر العبادی در آن پیروز شود را حمایت کند.
سایر اخبار این روزنامه
سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری مطرح کرد
هویت‌ومیزان بازداشت‌ها و افراد خودکشی کننده در حوادث اخیر
واکنش تند رئیس جمهوری درباره توهین به ملت
هرکس حرف بزند یا خس‌و‌خاشاک است، یا گوساله یا آشغال؛ چرا توهین می‌کنید؟
محمد علی نجفی از تخلفات مالی و انتخاباتی شهرداری تهران در دوره قالیباف پرده برداشت
محمدصادق جنان صفت
اعتراض های نخستین و گره خورده به زلف رانت
خبر خوب و بد وجود دارد؟
تلخ و شیرین اخبار
«ابتکار» در گفت‌و‌گو با اهالی سینما پشت پرده‌های تولید و فروش فیلم ها را بررسی می کند
کویرگردی در ایران به آخر راه رسیده است؟
کویر سوزی
«ابتکار» از خواست نمایندگان برای روشن‌شدن ماجرای فوت‌شدگان بازداشتی اخیر گزارش می‌دهد
حیدرالعبادی یا نور المالکی ؛ کدام یک پیروز پارلمان عراق می شوند؟
مچ اندازی انتخاباتی دو نخست وزیر
نفتکش ایرانی «سانچی» پس از 9 روز سوختن در آتش به همراه خدمه‌اش غرق شد
دریایی ها به آسمان رفتند
هاشمی شاهرودی:
مجبور شدم به آلمان بروم
ضمن دستور برای پیگیری وضعیت نفتکش ایرانی ارائه شد
تحلیل و راهکارهای «لاریجانی» درباره حوادث ۲۰ روز گذشته کشور
